خطاهای شناختی(ادامه مطلب)

خطاهای شناختی 

(قسمت دوم)

9- بایدها: رویدادها را بر مبنای این که چطور باید می بودند تفسیر می کنید و نه بر مبنای این که واقعاً چطور هستند. مثلاً: "باید خوب عمل کنم، و اگر خوب عمل نکنم یعنی شکست خورده ام." انتظار دارید که اوضاع آن طور باشد که شما می خواهید وانتظار دارید. همیشه این انتظار محقق نمی شود و یا با درصد کمتری محقق می شود. به طورمثال: نوازنده بسیار خوبی پس ازنواختن یک قطعه دشوارپیانوبا خود گفت:" نباید این همه اشتباه می کردم." آنقدر تحت تأثیر این عبارت قرار گرفت که چند روز متوالی حال و روز بدی داشت.

انواع واقسام کلماتی که«باید» را به شکلی تداعی می کنند، همین روحیه را ایجاد می نمایند. آن دسته از عبارت های «باید»دار که بر ضد شما به کار برده می شوند، به احساس تقصیر و نومیدی منجر می گردند. اما همین باورها،اگر متوجه سایرین و یا جهان به طور کلی شود منجر به خشم و دلسردی می گردد." نباید این قدر سمج باشد."

خیلی ها می خواهند با «باید»ها و «نباید»ها به خود انگیزه بدهند. " نباید آن شیرینی را بخورم." این نوع فکر اغلب بی تأثیر است زیرا «باید»ها تولید تمردد می کنند و اشخاص تشویق می شوند که درست برعکس آن را انجام دهند.

10- شخصی سازی: به خاطر اتفاقات ناخوشایند منفی، تقصیر زیادی را به صورت غیر مُنصفانه به خود نسبت میدهید وبه این موضوع توجه نمی کنید که دیگران باعث اتفاقات خاص میشوند.مثلاً:" ازدواجم به بن بست رسید، چون من شکست خوردم".

11- مُقصردانستن : فرد دیگری را منبع اصلی احساسات منفی تان میدانید و مسئولیت تغییر خودتان را نمی پذیرید.

مثلاً: " تقصیر اوست که من الآن اینگونه احساس میکنم " یا " تمام مشکلات من تقصیر والدینم است ".

12- مقایسه های غیر مُنصفانه : اتفاق ها را بر اساس استاندارد هایی  تفسیر میکنید که واقع بینانه نیستند . به این ترتیب که به افرادی توجه میکنید که بهتر از شما عمل میکنند ودر نتیجه خودتان را در مقایسه با دیگران حقیر و پَست میبینید.

مثلاً:" او در مقایسه با من موفق تر است " یا " دیگران بهتر از من امتحان دادند."

13- همیشه پشیمان بودن : تمرکز و اشتغال ذهنی با اینکه من می توانستم بهتر از اینها عمل کنم به جای توجه به اینکه من الآن چه کارهایی را می توانم بهتر انجام بدهم .

مثلاً:" اگر تلاش کرده بودم می توانستم شغل بهتری داشته باشم " یا "نباید این حرف را میزدم."

14- چه میشود اگر ؟ : یک سلسله سؤالات می پرسید که همه به این صورت هستند که  " چه میشود اگر " ،اتفاق خاصی  بیفتد ؟ و البته شما هرگز از پاسخی که به خود میدهید راضی نیستید .

مثلاً:" درست ، ولی اگر مضطرب شوم چه ؟" یا " اگر نتوانم درست نَفس بکشم چه ؟"

15- استدلال احساسی : اجازه می دهید که احساساتتان ، تفسیرتان از واقعیت را هدایت کنند.

مثلاً:" احساس افسردگی میکنم ، و این یعنی ازدواجم به بن بست خورده است ."

افرادی که دارای استدلال احساسی هستند فکر می کنند که احساسات منفی ما لزوماً مُنعکس کننده واقعیت ها هستند.

این نوع استدلال احساسی ما را از بسیاری واقعیت ها دور نگه می دارد .

به طور مثال : " از سوار شدن در هوا پیما وحشت دارم ، چون پرواز با هواپیما بسیار خطرناک است ."

"یا احساس گناه میکنم پس باید آدم بدی باشم."

یا " خشمگین هستم ،پس معلوم میشود با من منصفانه برخورد نشده است ."

یا" چون احساس حقارت میکنم ، معنایش این است که فرد درجه دومی هستم ."

یا " احساس نومیدی میکنم ،پس حتما باید نا اُمید باشم ."

16- ناتوانی در عدم تأیید شواهد :همه ی مدارک یا شواهد  بر علیه افکار منفی تان  را رد میکنید .

مثلاً وقتی این تفکر را دارید که " دوست داشتنی نیستم " ، هر مدرکی که نشان بدهد آدمها شما را دوست دارند را رد میکنید.درنتیجه افکارتان قابل رد کردن نیستند،یک مثال دیگر: "موضوع واقعاً این نیست ،مشکلات عمیق تر از این حرفها هستند ،دلایل و عوامل دیگری در کارند."

17- برخورد قضاوتی : خودتان ، دیگران واتفاق ها را به جای اینکه صرفاً فقط توصیف کنید ،بپذیرید یا درک کنید ،به صورت سیاه و سفید ارزیابی میکنید ( خوب و بد یا برتر و حقیر ) .

خودتان و دیگران را بر مبنای معیارهای دلبخواه و سلیقه ای قضاوت میکنید و به این نتیجه می رسید که خودتان یا دیگران کوتاهی کرده اید .به قضاوت دیگران یا به قضاوت سخت گیرانه از خودتان درباره ی خویش بها میدهید .

مثلاً: " در دانشگاه خوب درس نخواندم " یا " اگر تنیس کار کنم ، خوب از آب در نمی آید " یا " ببین چقدر موفق است ،من نیستم ."

پایان

ب.د