شیوه سوم

رنجش زدایی

 1- رنجش زدایی چیست؟

 اگر آلودگی ها و گرد و غبار ناشی از رنجش ها و گله های روزهای قبل را با شیوه سهلی از جان خود بزداییم، حتماً  احساس تروتازگی و رفاه و خوشی خواهیم کرد که در سازگاری ما با اطرافیان، با محیط، و از همه مهم تر در سازگاری  ما با شخص خودمان، تأثیر به سزا و روزافزونی خواهد داشت. این عمل سهل و ساده و شفابخش به « رنجش زدایی » یا «حمام روح » موسوم است.

2- فلسفه و فایده رنجش زدایی:

 بشر در طی عمرش، بیشترین رنجی که می برد (بعد از رنج های جسمی) رنجش از خود و رنجش از دیگران است. اگر یک لحظه به تاریخ زندگی تان برگردید و آن را مطالعه کنید، می بینید که تمام بد بختی ها و ناراحتی ها و رنج هایی که کشیده اید، بر می گردد به رنجشی که از خود یا دیگران داشته اید. 

هیچ کس نیست که نداند خشم با ناراحتی روحی و جسمی توأم است و هر یک از خشم هایی که مفری برای خروج پیدا نکرده (ولو این که ظاهراً فراموش شده باشند) داىٔم در درون شما به آزار و تشویش مشغول است. مجموع این خشم ها (بدون این که خودتان متوجه باشید) در تمام رفتار و گفتار و پندار و احساس روزانه شما اثر می گذارد. اگر نتوانید بر خشم درونی غالب شوید وآن را به نحو مطلوب بروز دهید، موجب آزردن و رنجش و دشمنی انسان های دیگر می شوید و اما اگر این خشم ها را، در درون بریزید و مخفی سازید، آن وقت منجر به تشویش و اضطراب و عناد به خود بیشتر و حتی گاهی منجر به «امراض جسمی خواهد شد».

3- چه عواملی موجب رنجش می شود؟

از مهمترین عوامل ایجاد رنجش، توقعات و انتظارات عصبی از خود و دیگران است که موجب حسادت، زخم به غرورهای مختلف (از قبیل خود بزرگ بینی، عقل و اراده، خواستنی بودن، آزادی مطلق، شجاعت، درستی و انصاف)، کمال طلبی، عناد به خود، پیش داوری های غلط، انتقام جویی و... می شود. ریشه توقعات و انتظارات عصبی «خود ایده آلی» است، شخص عصبی، به دلیل توقعات ایده آلی که از خود و دیگران دارد داىٔم از خود می رنجد و هر رنجشی، توقع او را زیاد تر کرده و با زیادتر شدن توقع، بیشتر می رنجد.

4- شیوه ی رنجش زدایی

طریق سهل و ساده ی رنجش زدایی عبارت از این است که:

الف: صبح زود یا آخر شب، در دفتر خود شناسی فهرستی از تمام رنجش های کوچک و بزرگی که در آن لحظه در دل خود نسبت به اشخاص احساس می کنید، بنویسید. مقصود رنجش از بی لطفی ها و اجحاف ها و اهانت ها و تحمیل هایی است که روز قبل یا در گذشته به شما وارد کرده اند (یا تصور می کنید وارد کرده اند).

ب: بعد، یک یک آن ها را با دقت بررسی کرده و ببینید آیا به طور کلی، خشم یا واکنش شما، متناسب با خطایی است که طرف مرتکب شده؟ اگر نیست، چه توقعاتی داشته اید که عدم رعایتش به وسیله ی دیگری، موجب چنین واکنشی در شما گردیده؟

 منصفانه ببینید و از خود بپرسید که، خود من چه سهمی از به وجود آمدن این رنجش داشته ام؟ اگر قدری شهامت و انصاف به خرج بدهید، روز به روز بیشتر متوجه می شوید که اکثراً قسمتی از گفتار و رفتار خود شما بوده که بدون توجه، طرف را وادار به بی لطفی و اجحاف و تلافی کرده است.

ج: توجه به خصوصیات طرف، همان طوری که هست، نه آن طوری که «شما» می خواهید باشد و قبول آن ها.

د: خود را به جای طرف قراردادن و از دید «او» به موضوع نگاه کردن، نه از دید خود.

ه: توجه به این حقیقت مسلم و فوق العاده مهم که «آدم بد وجود ندارد، فقط آدم مریض یا نابالغ یا شرطی و بد عادت وجود دارد.» بدین معنا که هرکس کار بدی می کند یا به علت عدم بلوغ فکری و عاطفی است، یا به علت ناراحتی های بیمارگونه  مخفی و آشکار روان.

و: توجه به این نکته مهم که «از درخت سیب، گلابی نخواهیم» یعنی از انسان های معمولی (که خودمان هم جزو آن ها هستیم) توقع آدم بسیار متعالی و اَبَر انسان نداشته باشیم.

جداً توصیه می شود که این تجزیه و تحلیل های خودشناسانه بسیار مفید را کتباً انجام دهید تا بتوانید بعداً آن را مرور کنید. چون فقط در مرور مکرر این خودشناسی کتبی است که انسان می تواند کم کم و به تدریج مقدار زیادی از لنگی ها و ناجوری های مخفی درون خود را بیرون بکشد، زیر ذره بین بگذارد و تغییر دهد.هر رنجش زدایی که در هر وقت روز به درستی انجام شود، نتیجه مسلمش احساس آرامش بیشتر، خوش بینی زیادتر، دوست یابی بهتر و کارآیی مؤثرتر است.

5- فن گله کردن:

مهم ترین نکته ای که در فن گله کردن باید درنظر داشته باشیم این است که هدف ما از بازگو کردن رنجش، باید به روشن شدن مسأله و رفع رنجش و ایجاد رابطه خوب انسانی بیانجامد، نه انتقاد و انتقام جویی و تلافی. برای گله کردن باید متوجه باشید که شروع صحبت با طرح مطلب رنجش زا نباشد. باید صادقانه و با کمال صمیمیت، محاسن طرف و موارد مثبتی را که حاکی از درک درست شما بوده بیان و سپس مورد رنجش زا را مطرح کنید.

توضیحاتی که با این روش ( یعنی بدون خشم و عناد و میل انتقام جویی ) ابراز می گردد، به شناخت بیشتر یکدیگر و بررسی مسأله انجامیده و باعث رفع کدورت و رنجش می گردد.

6- نکات مهم و ضروری در فن گله کردن:

الف:در بیان هر رنجشی، فقط یک مورد را بگویید.

ب:گله راجع به رفتار و گفتار طرف باشد که قابل تغییر است، نه شخصیت او.

پ:مستمع خوبی باشید و با صبوری به توضیحات طرف توجه کنید.

ت: گله را به خود طرف بگویید نه به غیر.

ث: در حضور غیر مگویید.

ج: طرف را با غیر مقایسه نکنید، مگر تمجید باشد.

چ: وقتی متوجه موضوع شد، دیگر تکرار نکنید و اعتراف نگیرید.

ح: لحن و ژست، منافی کلام شما نباشد.

خ: از تمسخر و تخطىٔه طرف بپرهیزید،ولو به شوخی.

د: بهتر است کلمات را قبلاً آماده کرده و تمرین کنید.

ذ: از کلمات « هرگز» و «همیشه » بپرهیزید.

ر: در اول و آخر صحبتتان بگویید که ممکن است شما اشتباه کرده باشید.

ز: داىٔماً در چشم طرف نگاه کنید تا به این وسیله ارتباط برقرار شود.

ژ: قصد شما از طرح گله و رنجش حتماً این باشد که رابطه بهتر شود، والا نقض غرض است.

س: یادآوری این نکته به خود که آدم ها دو رو دارند ( روی خوب و روی بد ) و شما باید روی خوب طرف را رو آورید.

ش: تذکر این نکته به خود که « اگر به انسان ها آن چیزی را که می خواهند بدهید، آن چیزی را که می خواهید به شما خواهند داد».

ص: متوجه بودن به این نکته که اگر خیلی زیادی از آدم ها می رنجید، علتش آسیب پذیری ها و توقعات عصبی خود شماست که باید در رفع آنها بکوشید.

همانطور که ملاحظه فرمودید، انجام تمرین های رنجش زدایی، نتیجه ی حتمی و مسلمش این است که شما را به آرامش بیشتر، احساس دوستی زیادتر و خلاقیت و کارآیی مؤثرتر می رساند و با رفع رنجش ها، شما به مهم ترین عامل خوشبختی، که «احساس خوشبختی» است دست می یابید.

ب.د.